Koncert laureatów Konkursu Piosenki Żydowskiej, wystawa kilkudziesięciu prac uczniów Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Józefa Szermentowskiego w Kielcach oraz fragmenty z „Gazety Kieleckiej” o dawnym Chmielniku, złożyły się na wydarzenie artystyczne pt. „Miasteczko Chmielnik” zorganizowane 1 grudnia w dawnej synagodze przez Ośrodek Edukacyjno – Muzealny „Świętokrzyski Sztetl”.
Klimat dawnego sztetla pobrzmiewał w piosenkach wykonanych przez Justynę Kwiatkowską, Wiktorię Sikorę, Wiktorię Misztal. Solistki przygotowała Marzena Trzebińska ze Studia Piosenki działającego przy Chmielnickim Centrum Kultury.
Wprowadzeniem do wyeksponowanych na babińcu obrazów były fragmenty z „Gazety Kieleckiej” z końca XIX i początków XX wieku, opisujące dawny Chmielnik, w interpretacji uczniów ze szkoły podstawowej w Chmielniku.
Oto niektóre z nich, w oryginalnej pisowni:
20.12.1873 – Korespondencya „Gazety Kieleckiej”.
„(…).Co do porządku miejskiego wiele tu dałoby się powiedzieć, najpierw połowa tutejszych domów od lat 10 przynajmniej nie widziała świeżego wapna, odpadający tynk potworzył ogromne ciemne plamy na murach podobne do ilustrowanych rycin, złudzenie to szczególniej zwiększa się wieczorem, gdy zapalą na ulicach latarnie, które mają na szybkach tak grubą warstwę kopciu że prawie światła nie przepuszczają, i zdaje się że latarnie Chmielnickie od roku 1868 t.j. od czasu ich postawienia - nie były ani razu oczyszczane”.
08.05.1887
„Nie usuwając ciemnych stron naszego miasteczka muszę wykazać i strony jaśniejsze. Szkoła miejscowa jest dobrze prowadzoną i nie najgorzej uposażoną; kościół miejscowy, murowany, cały pokryty blachą cynkową, w najlepszym jest stanie, corocznie prawie przybywa wewnątrz jakaś nowa ozdoba; wszystkie ołtarze boczne ładnie odnowione, a w zeszłym roku sprawiony jest nowy dobrej roboty ołtarz wielki; dla proboszcza i wikaryjusza wystawiono przed trzema laty ładny dom murowany pod blachą, co wszystko dość chlubnie świadczy o religijnych uczniach parafijan a tem samem i o ich moralności”.
26.07.1911
„(…) Z przyjemnością stwierdzam, że Chmielnik i jego instytucje pożyteczne nie chylą się bynajmniej do upadku, jak to przepowiadał w "Gazecie Kieleckiej" pan R.Z. z Chmielnika. Dziwna to była napaść, a w imię czego, bo ja nie wiem, chyba własnej nieświadomości i domieszki złej woli... Z resztą dość o tem: faktem jest, że Chmielnik żyje i ma widoki lepszej przyszłości. Więc komu dalszy rozwój Chmielnika leży na sercu, powinien czuć wielką wdzięczność dla tych wszystkich, którzy mrówczą wytrwałą pracą przyczyniają się do rozwoju pożytecznych instytucyi, by Chmielnik w niedalekiej przyszłości stanął na kulturalnej pozycyi właściwej XX wiekowi”.
Oryginalne, ciekawe prace uczniowskie z „Plastyka” dokumentują dzisiejszy Chmielnik w różnych odsłonach. Jest to m.in. synagoga i jej zakamarki, ratusz, kościół, rynek, uliczki z charakterystyczną „sztetlową” zabudową, zaułki, bramy, cmentarze; targ, ludzie, symbole… O technice powstawania prac i kształtowaniu świadomości artystycznej uczniów mówiła Maria Kowalczyk – dyrektor Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych w Kielcach. Obrazy są efektem dwudniowego pleneru, na który uczniów „Plastyka” zaprosił we wrześniu OEM „Świętokrzyski Sztetl”.
Wystawa pt. „Miasteczko Chmielnik” będzie dostępna na babińcu synagogi do połowy stycznia.
tekst: OEM Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku, fot.Waldemar Kwiatkowski
